Rozpoczęcie inwestowania bez jasno określonych celów przypomina żeglugę bez kompasu – ryzykujemy dryfowanie bez kierunku, co może skutkować stratami i rozczarowaniem. Wyznaczanie celów inwestycyjnych to podstawa skutecznego zarządzania finansami, a jednocześnie jeden z najważniejszych kroków, które należy podjąć przed podjęciem decyzji o inwestowaniu. W tym artykule omówimy, jak definiować cele inwestycyjne, jakie kroki podjąć i jak można dopasować strategie inwestycyjne do swoich potrzeb i możliwości.
Dlaczego wyznaczanie celów inwestycyjnych jest tak ważne?
Cele inwestycyjne pełnią funkcję latarni, która wskazuje kierunek działania i pomaga podejmować racjonalne decyzje. Bez jasno określonych celów inwestorzy często ulegają emocjom, podejmując impulsywne decyzje w momentach rynkowej paniki lub euforii. Przykładem może być sytuacja, w której osoba bez planu inwestycyjnego kupuje akcje wyłącznie na podstawie chwilowej popularności danej spółki, nie analizując jej wyników finansowych ani prognoz.
Wyznaczenie celów pozwala nie tylko na monitorowanie postępów, ale także na skuteczne zarządzanie ryzykiem. Jeśli wiemy, co chcemy osiągnąć, możemy odpowiednio dobrać instrumenty finansowe, unikając przypadkowych inwestycji. Ponadto cele pomagają zachować dyscyplinę i regularnie oszczędzać, co jest kluczowe dla osiągnięcia długoterminowych sukcesów finansowych.
Konkretność i precyzja celu inwestycyjnego
Cel inwestycyjny powinien być szczegółowy i łatwy do zrozumienia. Zamiast ogólników, takich jak „chcę być bogaty”, lepiej sformułować cel w następujący sposób: „Chcę zgromadzić 500 000 zł na zakup mieszkania w ciągu 10 lat, odkładając co miesiąc 2 000 zł i inwestując je z oczekiwaną roczną stopą zwrotu na poziomie 6%”. Tak sformułowany cel jest jasny, mierzalny i realistyczny. Dodatkowo można podzielić go na mniejsze etapy, np. co roku osiągać określony poziom oszczędności, co ułatwia śledzenie postępów.
Publikacja Komisji Nadzoru Finansowego (KNF) „Wprowadzenie do inwestycji finansowych” wyróżnia pięć podstawowych celów inwestycyjnych. Są one kluczowe dla określenia strategii inwestycyjnej oraz doboru odpowiednich instrumentów finansowych:
Zgromadzenie środków na zakup konsumpcyjny
Inwestor planuje zakup określonego dobra, np. mieszkania, samochodu lub sfinansowanie studiów, a jego celem inwestycyjnym jest zgromadzenie określonej kwoty. Zatem cel inwestycyjny ma określoną docelową wartość i możemy określić ramy czasowe. Takie dane pozwalają dobrać odpowiednią strategię inwestycyjną. Najczęściej wybierane instrumenty to obligacje, lokaty bankowe i fundusze inwestycyjne o niskim ryzyku. Dla bardziej agresywnych inwestorów mogą to być także akcje, jeśli horyzont czasowy jest dłuższy.
Zwiększenie kapitału
Celem inwestycyjnym jest maksymalizacja wartości portfela inwestycyjnego na koniec okresu inwestowania. W tym przypadku inwestorzy stawiają na instrumenty o wysokim potencjale wzrostu, takie jak akcje, fundusze indeksowe, kryptowaluty lub nieruchomości. Ryzyko jest większe, ale możliwe zyski mogą być znacznie wyższe. Taki cel jest charakterystyczny dla inwestorów długoterminowych z wysoką tolerancją na zmienność rynku.
Uzyskiwanie stałych dochodów
W tym przypadku inwestorzy poszukujący regularnych dochodów i skupiają się na instrumentach generujących stałe przepływy pieniężne. Mogą to być obligacje skarbowe i korporacyjne, dywidendowe akcje spółek lub nieruchomości na wynajem. Strategia ta popularna jest wśród osób poszukujących dodatkowego źródła dochodu, np. na emeryturze.
Bezpieczeństwo finansowe
Celem jest ochrona kapitału przed stratą. Tu inwestorzy preferują produkty o niskim ryzyku, takie jak lokaty bankowe, obligacje skarbowe, a także fundusze rynku pieniężnego. Strategia ta jest odpowiednia dla osób z niską tolerancją na ryzyko, które chcą zachować wartość swojego majątku w niepewnych warunkach rynkowych.
Płynność aktywów
Płynność oznacza możliwość szybkiej zamiany aktywów inwestycyjnych na gotówkę bez znacznej utraty ich wartości. Inwestorzy, dla których priorytetem jest płynność, wybierają łatwo zbywalne instrumenty, takie jak akcje spółek giełdowych, fundusze ETF lub produkty rynku pieniężnego. Dzięki temu mogą szybko reagować na zmiany sytuacji finansowej lub niespodziewane wydatki.
Horyzont czasowy – w ile lat chcesz osiągnąć cel inwestycyjny
Horyzont czasowy definiuje okres, w którym zamierzamy osiągnąć cel. Inwestowanie na 2-3 lata wymaga zupełnie innego podejścia niż inwestycje długoterminowe, np. na 20-30 lat. Krótkoterminowe cele zazwyczaj wymagają mniejszego ryzyka, co skłania do wyboru instrumentów takich jak obligacje skarbowe, lokaty czy fundusze pieniężne. Długoterminowe cele pozwalają na większe ryzyko, co daje szansę na wyższe stopy zwrotu z akcji czy funduszy indeksowych.
Cele krótkoterminowe to takie, których horyzont czasowy to od 1 do 4 lat. Możemy zaliczyć do nich takie rzeczy, jak remont, wymiana samochodu czy przyszłoroczne wakacje. Dwie podstawowe cechy celów krótkoterminowych sprowadzają się do tego, że koszt realizacji tych celów zazwyczaj jest większy niż nasze dochody lub stanowi duży udział naszych miesięcznych wydatków. A dodatkowo, dzięki krótszemu horyzontowi czasowemu, są one na tyle łatwe do wyobrażania i bliskie, że łatwiej potrafią zmobilizować do odkładania pieniędzy.
Natomiast cele długoterminowe to takie, które trwają minimum kilka lat, a przeważnie kilkanaście lub nawet kilkadziesiąt lat. W tym czasie zainwestowane przez nas pieniądze pracują przez cały czas. Takie inwestycje wymagają cierpliwości oraz systematyczności, a dodatkowo monitorowania i w razie potrzeby modyfikacji strategii czy portfela funduszy inwestycyjnych – przy czym chwilowe spadki i wzrosty nie powinny być powodem do modyfikowania portfela. Inwestor długoterminowy ma więcej czasu na odrobienie ewentualnych strat, nie tak jak inwestor krótkoterminowy, który w związku z tym powinien inwestować mniej agresywnie.
Twój cel inwestycyjny musi być mierzalny, realny i wykonalny
Kluczową cechą celu inwestycyjnego jest jego mierzalność. Jeśli planujemy oszczędzać na przyszłą edukację dzieci, powinniśmy określić, ile pieniędzy będzie potrzebne na konkretnej uczelni za określoną liczbę lat. Mierzalność pozwala dokładnie monitorować nasze postępy i korygować działania, jeśli odbiegają od założonego planu.
Cele powinny być ambitne, ale jednocześnie realistyczne. Planując np. zgromadzenie miliona złotych w ciągu 5 lat, należy oszacować, czy nasz budżet domowy i poziom oszczędności na to pozwalają. Przesadnie ambitne cele mogą prowadzić do frustracji i rezygnacji z dalszego inwestowania.
Tolerancja na ryzyko – Szybko i agresywnie, a może spokojnie i bezpiecznie
Każdy inwestor ma inną tolerancję na ryzyko, która zależy od wieku, sytuacji finansowej, doświadczenia inwestycyjnego i osobistych preferencji. Osoba młoda, która dopiero zaczyna swoją karierę zawodową, może zaakceptować większe ryzyko, inwestując w akcje i fundusze ETF. Z kolei osoba w wieku przedemerytalnym najprawdopodobniej skupi się na bezpieczniejszych instrumentach, takich jak obligacje lub lokaty bankowe.
Przykładowe cele inwestycyjne i strategie działania
Cel: Zabezpieczenie emerytury
- Horyzont czasowy: 30 lat
- Tolerancja na ryzyko: Średnia do wysokiej
- Instrumenty: Akcje, fundusze ETF, IKE, IKZE
Cel: Zakup mieszkania na wynajem
- Horyzont czasowy: 10-15 lat
- Tolerancja na ryzyko: Średnia
- Instrumenty: Fundusze nieruchomości, obligacje korporacyjne
Cel: Podróż życia za 3 lata
- Horyzont czasowy: 3 lata
- Tolerancja na ryzyko: Niska
- Instrumenty: Lokaty, fundusze pieniężne
Jak zacząć realizację celów inwestycyjnych?
Pierwszym krokiem jest ustalenie celu inwestycyjnego i jego horyzontu czasowego. Przy ustalaniu celu pamiętamy o jego ambitnym, jednak nie przeskalowanym wymiarze, zarówno w kwestii wartości jak i czasu. Następnie ustalamy naszą tolerancję na ryzyko, pamiętamy że z naszymi inwestycjami musimy czuć się komfortowo i w miarę pewnie. Znając te wszystkie argumenty możemy przejść do kolejnego kroku, którym będzie stworzenie szczegółowego planu działania. Określamy, ile pieniędzy chcemy inwestować miesięcznie oraz jakie instrumenty finansowe będą najlepsze. W międzyczasie czytamy dziesiątki książek o inwestowaniu, mechanizmach giełdowych, oglądamy webinary, słuchamy podcastów :). Na koniec warto zasięgnąć konsultacji z licencjonowanym doradcą finansowym, który pomoże zoptymalizować portfel inwestycyjny, a także wyjaśni mechanizmy funkcjonowania rynku kapitałowego.
Nie zapominajmy o regularnych przeglądach postępów. Sytuacja rynkowa i nasza osobista mogą się zmieniać, dlatego warto aktualizować cele i dostosowywać strategię.
